ئەندریاس ڤیسالیوس

ئەندریاس ڤیسالیوس ، زانایێ ئەناتومی یێ زیرەک ژ بەلجیکا ، ٣١ ی هەیڤا ١٢ سالا ١٥١٤ ل بروسێل ژدایکبوویە . یێ بەرنیاسە وەک بابێ ئەناتومیێ سەردەم ژبەر سەرهلدانا تیگەهشتنا مە بو لەشێ مروڤی . برێکا کارئینانا هزرێن نوی ، ڤیسالیوسی نیشانەک بەردەوام هێلات لسەر خواندنا ئەناتومیێ .

ڤیسالیوس ژ خێزانەکێ هاتیە نوژدار لێ هەین ، دگەل بابێ وی ، ئەندریس ڤان ڤیزیل ، کو نوژدارێ دیوانا پاشایی بۆ ئیمبراتورێ رومانیێ پیروز چارلزێ پێنجێ . رابردوویێ ڤێ خێزانا کارتێکەر و مەزن بناغە دانا بو گەشتا رەوشەنبیریا ڤیسالیوسی بۆ ناڤ جیهانا دەرمانا .

ڤیسالیوسی ل زانکویا پاریس خواندیە و پاشی ، ل سالا ١٥٣٧ ، دچیتە زانکویا پادوا ل ئیتالیا . دڤی دەمێ زانینا پزیشکیدا ، وی داب و نەریت شکاندن بشێوەکێ راستەوخۆ دەمێ توێکارییا لەشێ مروڤی کری شوینا گرنگیدان ب گیانەوەران ، د بەرهەمێ خۆ یێ ئەناتومی دا نیشانەکا تۆخ ب جهێلا .

ل سالا ١٥٤٣ ، ڤیسالیوسی بنەترسیڤە کارێ خۆ "De Humani Corporis Fabrica" پێشکێشکر . ئەڤ بەرهەمێ ب هویری ، تژی ژ وێنەیێن روون ، گهورینەکا شۆرەشگێری نیشاندا بو چەواییا تێگەهشتنا مە بو ئەناتومیا مروڤی . بیرووباوەرێن کەڤن راستڤەکرن ، پێشکێشکرنا سیمفونیەک ب هویری دەربارەی سیستەمێ هەستیکەپەیکەر ، ماسولکان ، ئەندامان . شاکارا ڤیسالیوسی بوو بەرێ بنیاتێ د خواندنا پزیشکیدا ، وێنەدانانا تێگەهشتنەکا باشتر بوو لەشێ مروڤی .

هەر چەندە ڤیسالیوسی گەلەک ناسناڤ نە وەرگرتن ، لێ نیاسینا وی ژ شریکێن وی و قوتابیان هاتیە یێن بهایێ تەرخانکرنا وی وی گرتی بۆ وێنەیێن توێکاری دروست و هویر . ل سالا ١٥٣٤ ، وەک حەجیەکێ زاستی ، گەشت کرییە بو ئەردێ پیرۆز لێ بشێوەکێ نەدیار و ئالۆز وەغەرکر ل گزیرتا زاکینتۆس ل یونانێ دژیێ پێنجی سالیێ دا . میراتێ وی دژیت د بوارێ ئەناتومیێ و خواندنا پزیشکی .

ئەندریاس ڤیسالیوس ، نموونەیەک د ئەناتومیێ دا ، میراتەکێ بەردەوام ب درێژی هێلات ب تێبینیێن هویر و نوێنەراتییا زانستیا دروست . بەشداریێن وی ماینە بەرێ بناغێ د مێژوویا پزیشکیدا ، دەنگڤەدانا ئاوازا بەردەواما خواندنا پزیشکی و ڤەکولینێ . کارتێکرنا روناکبیریا ڤیسالیوسی خۆراگرت ، گازیکرنا جیلێن دلخوازێن پزیشکی بو لێگەریانا لەشێ مروڤی . کاریگەرییا وی یا نموونەی سەردکەڤیت لسەر دەمی و تێدپەریت ، نەمرکرنا وی وەک کەسایەتیەکا گرنگ و بەرچاڤ د مێژوویا زەنگینا پزیشکی دا ، ئیلهاما دویڤچوونا بی راوەستیان بۆ زانینا ئەناتومیێ .